کمانچه از سازهای زهی آرشه ای مقید است که در ساخت آن، چوب، پوست، استخوان و فلز به کار رفته اند. طول کمانچه از پایه ی فلزی تا صُراحی (قسمت بالایی سر پنجه) حدود ۷۵ سانتی متر است. کمانچه را در حالت نشسته می نوازند.

این ساز را معمولا از چوبِ کهنه و عمل آمده ی درختان گردو، توت و افرا می سازند.

کاسه طنینی

کاسه طنینی تقریبا کره ای شکل و توخالی است و در سطح بالایی آن دهانه ای باز وجود دارد که بر آن پوست کشیده می شود و خرک روی پوست قرار می گیرد. سطح بیرونی کاسه اغلب با قطعاتی از صدف یا استخوان تزیین می شود. در ساخت بعضی کمانچه های محلی، پشت کاسه نیز باز است که صدادهی قوی تری دارد.

پوست

پوست دهانه از قسمت نازکِ پوستِ عمل آمده ی چهارپایان، از جمله آهو، بز و بره انتخاب می شود.

 خرک

خرک کمانچه از جنسِ چوب و گاه استخوان معمولا به طول ۴ و ارتفاع ۲ سانتی متر است و به دو پایه ی کوچک خود روی پوست کاسه قرار می گیرد. خرک را کمی کج قرار می دهند، به صورتی که طول سیم اول را کمتر و طول سیم چهارم را زیادتر کند.

دسته

دسته ی کمانچه مانند لوله ای تو پُر از چوب است به طول تقریبی ۲۵ و قطر تقریبی ۳ سانتی متر که به حالت مخروط وارونه ساخته می شود، یعنی قطر آن در محل اتصال به کاسه باریک تر می شود.

سرپنجه

سر پنجه در ابتدای طول دسته و از جنس چوب است که سطح رویی آن تو خالی ست و چهارگوشی، دو به دو در طرفین آن قرار دارند.

گوشی ها

کمانچه ۴ عدد گوشی به تعداد سیم های ساز و به صورت میخ سَر پَهن از جنس چوب دارد.

قسمتِ پهنِ گوشی که در دست نوازنده برای کوک کردن ساز، به چپ و راست گردانده می شود بیرون سرپنجه است و قسمت باریک و انتهای آن داخل فضای خالی سر پنجه است و یک سرِ سیم دور آن پیچیده می شود.

شیطانک

استخوان یا چوب باریک و کم ارتفاعی است به عرض دسته که بین سرپنجه و دسته قرار دارد و سیم ها از روی شیارهای کم عمق آن عبور می کنند و به گوشی ها می روند.

سیم گیر

قطعه ای است کوچک از جنس چوب یا فلز که در انتهای بدنه کاسه نصب و گره یک سر سیم ها به آن بسته می شود.

پایه

میله ای است باریک و فلزیِ متحرک به طول ۱۰ سانتی متر که هنگام نوازندگی یک سر آن با پیچ به ته کاسه بسته می شود و انتهای آن که زایده ای پهن دارد روی پا یا زمین قرار می گیرد.

تعداد و جنس سیم ها

کمانچه دارای ۴ سیم فلزی با ضخامت های متفاوت است. استفاده از یک آکورد کاملِ سیم های ویلن برای کمانچه معمول است.

کلید نت نویسی

برای نت نویسی کمانچه از کلید سُل خط دوم حامل استفاده می کنند و یک پرده بالاتر از سازهای مضرابی نت نویسی می شود.

آرشه (کمانه یا کمان)

آرشه میله ای است چوبی با تراشی مخصوص (کمی منحنی) که دسته ای موی دُم اسب به دو سر آن وصل شده است.

طول آرشه حدود ۶۰ سانتی متر است و برای ایجاد صدای مناسب در تماس موها با سیم ها از صَمغی به نام «کُلیفون» استفاده می شود.